Thực phẩm siêu chế biến có hại cho sức khỏe như thế nào?

Thực phẩm siêu chế biến hiện đang trở nên phổ biến ở mọi quốc gia trên thế giới do chúng thuận tiện, hấp dẫn, giá thành rẻ, phù hợp với nhiều đối tượng, nhất là những người bận rộn. Thậm chí nhiều người trong số chúng ta lựa chọn thực phẩm siêu chế biến thay vì tự nấu ăn để tiết kiệm thời gian. Thế nhưng, các nhà nghiên cứu cho biết thực phẩm siêu chế biến đang bào mòn sức khỏe chúng ta. Vậy thực hư ra sao khi mà chúng luôn được quảng cáo là chứa nhiều chất dinh dưỡng tốt cho sức khỏe? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu ở bài viết dưới đây nhé.

Thực phẩm siêu chế biến: Định nghĩa và ví dụ

Cùng tìm hiểu thực phẩm siêu chế biến là gì và một vài ví dụ về thực phẩm siêu chế biến dưới đây.

Thực phẩm siêu chế biến là gì?

Thuật ngữ ‘thực phẩm siêu chế biến’ xuất phát từ hệ thống phân loại thực phẩm NOVA, được các nhà nghiên cứu tại Đại học São Paulo, Brazil, đưa ra.

Hệ thống xếp thực phẩm thành bốn loại dựa trên định lượng mà thực phẩm đã được chế biến trong quá trình sản xuất:

• Thực phẩm chưa qua chế biến hoặc chế biến tối thiểu: Bao gồm các sản phẩm như trái cây, rau, sữa, cá, đậu, trứng, quả hạch và hạt không có thành phần bổ sung và ít bị thay đổi so với trạng thái tự nhiên của chúng.
• Thành phần được chế biến: Bao gồm các loại thực phẩm được thêm vào các loại thực phẩm khác thay vì ăn riêng, chẳng hạn như muối, đường và dầu.
• Thực phẩm chế biến: Đây là những thực phẩm được chế biến bằng cách kết hợp thực phẩm từ nhóm 1 và 2, được đầu bếp nấu theo cách riêng. Chúng bao gồm các loại thực phẩm như mứt, dưa chua, trái cây và rau đóng hộp, bánh mì và pho mát tự làm.
• Thực phẩm siêu chế biến: Thường có 5 thành phần trở lên, thường bao gồm nhiều chất phụ gia và thành phần thường không được sử dụng trong nấu ăn tại nhà, chẳng hạn như chất bảo quản, chất nhũ hóa, chất làm ngọt, màu sắc và hương vị nhân tạo. Những thực phẩm này thường có thời hạn sử dụng dài.

Ví dụ về thực phẩm siêu chế biến

Trên thực tế, chúng ta gặp thực phẩm siêu chế biến ở khắp mọi nơi. Ví dụ về thực phẩm siêu chế biến bao gồm kem, giăm bông, xúc xích, khoai tây chiên giòn, bánh mì sản xuất hàng loạt, ngũ cốc ăn sáng, bánh quy, đồ uống có ga, sữa chua có hương vị trái cây, súp ăn liền và một số đồ uống có cồn bao gồm rượu whisky, rượu gin và rượu rum.

Tác hại tiềm ẩn của thực phẩm siêu chế biến

Thực phẩm siêu chế biến thường chứa hàm lượng chất béo bão hòa, muối và đường cao, khiến chúng ta nhanh no hơn. Khi đó, chúng ta ăn ít hơn các loại thực phẩm bổ dưỡng và lành mạnh, như rau, hoa quả. Các chất phụ gia trong những thực phẩm này có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, chẳng hạn như nhồi máu cơ tim, béo phì, huyết áp cao do lượng dầu mỡ và muối trong thực phẩm vượt mức cho phép.

Quá trình chế biến thực tế của thực phẩm cũng có thể tạo ra sự khác biệt đối với cách cơ thể chúng ta phản ứng với nó. Ví dụ, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi ăn cả các loại thực phẩm như quả hạch thì cơ thể sẽ hấp thụ ít chất béo hơn so với khi quả hạch được nghiền nhỏ để chiết xuất dầu.

Một giả thuyết khác là thực phẩm siêu chế biến ảnh hưởng tiêu cực đến đường ruột của chúng ta. Do đường ruột phải làm việc quá tải để tiêu hóa hết các chất trong thực phẩm, đường ruột dễ bị tổn thương và ảnh hưởng.

Về lâu dài, các tác động này khiến sức khỏe chúng ta suy giảm, rút ngắn tuổi thọ. Và có lẽ, đây cũng là nguyên nhân khiến thực phẩm siêu chế biến có thể bị coi là thủ phạm khiến chúng ta giảm tuổi thọ.

Cắt giảm thực phẩm siêu chế biến như thế nào?

Việc cắt giảm thực phẩm siêu chế biến không dễ dàng nhưng không quá khó khăn. Nếu bạn muốn thay đổi chế độ ăn uống của mình, hãy thử thực hiện một số hoán đổi, chẳng hạn như:

• Chọn sữa chua nguyên chất và thêm trái cây tươi, đông lạnh hoặc khô cắt nhỏ để tạo vị ngọt thay vì chọn sữa chua có hương vị có thêm đường hoặc chất làm ngọt.
• Nấu những món yêu thích và trữ đông thực phẩm để dùng vào dịp sau.
• Ăn cháo vào buổi sáng với trái cây và các loại hạt thay vì ngũ cốc ăn sáng ít chất xơ có đường.
• Ăn trái cây tươi, nướng hoặc hầm thay vì bánh hoặc bánh trái cây mua ở cửa hàng.
• Ăn một ít hạt thay vì ăn bánh quy với tách cà phê.

Thực phẩm siêu chế biến thực chất chính là thức ăn nhanh mà chúng ta vẫn biết đến. Những thực phẩm này luôn được khuyến cáo là không tốt cho sức khỏe, mặc dù có thể chúng chứa các thành phần dinh dưỡng cho sức khỏe. Do vậy, chúng ta nên kiểm soát lượng thực phẩm siêu chế biến nạp vào cơ thể, thay bằng các thực phẩm tự nhiên, để giúp nâng cao sức khỏe và kéo dài tuổi thọ.